vrijdag 28 oktober 2011

Bescherming van de mensenrechten nu Tunesië eindelijk stemt voor verandering

Door Donatella Rovera, Amnesty International's Senior Crisis Response Advisor, in Tunis
Origineel gepost op Livewire op 22 oktober 2011
Amnesty activisten geven kandidaten
10 aanbevelingen voor
hervormingen

Er is veel opwinding, hoop maar ook bezorgdheid hier in Tunesië aan de vooravond van de eerste echte meerpartijenverkiezingen in de geschiedenis van het land. Deze verkiezingen vormen ook een echte mijlpaal: het zijn de eerste verkiezingen in de regio na een golf van volksopstanden die, in minder dan een jaar, drie van de langst regerende autocraten ter wereld van de macht verdreven.


Onder Ben Ali

Zine El Abidine Ben Ali,
voormalig president van
Tunesië ©Presidencia de la
Nación Argentina
Dit is mijn eerste bezoek sinds ik uit het land verbannen ben 17 jaar geleden en nooit meer mocht terugkeren. In 2000 heeft de toenmalige minister van Mensenrechten publiekelijk gezegd dat ik terug kon komen, wat ik deed. Op de luchthaven werd mij echter verdere toegang geweigerd. De regering van de toenmalige president Ben Ali nam het Amnesty International bijzonder kwalijk dat de organisatie in haar rapporten de grootschalige mensenrechtenschendingen in Tunesië in het licht stelde. Iets wat ze uit alle macht trachtten te verbergen.

Tijdens het bewind van Ben Ali hadden veiligheidsagenten in burger de opdracht om mensenrechten-activisten, slachtoffers van misbruiken, politieke tegenstanders en critici van de regering, in de gaten te houden. Bij onderzoek naar de mensenrechten in het land vergde het behoorlijk wat organisatie om hen te slim af te zijn. Het toezicht was verre van discreet - hun doel was namelijk om zoveel mogelijk te intimideren en om informatie los te krijgen.

Hoop

protesten in de Kasbah
in Tunis in februari 2011
©Hamideddine Bouali/Demotix
Maar dat was toen en dit is nu. Afgelopen januari hebben massale straatprotesten de toenmalige president Ben Ali gedwongen af te treden en het land te ontvluchten, na 23 jaar repressieve en despotische heerschappij. De demonstranten waren vooral jongeren met een diploma maar zonder job of toekomstperspectieven, die zich gemarginaliseerd voelden door een corrupt en repressief regime. Nu zijn de mensen niet bang meer om hun kritiek, grieven, hoop en ambities te laten horen.

In de aanloop van de verkiezingen zong gisteravond een groep jongeren "gerechtigheid, vrijheid, waardigheid ['adala, hurriya, Karama Wataniya]", op een geïmproviseerde bijeenkomst in de hoofdstraat in het centrum van Tunis. Deze slogan vat de eisen samen van de demonstranten afgelopen januari, en is steeds actueel gebleven. De verwachtingen zijn hooggespannen en velen zijn optimistisch over de toekomst.

Bezorgdheid

Maar er is ook bezorgdheid over het onbekende. Dit zijn immers de eerste verkiezingen waarbij de Tunesiërs het resultaat niet van tevoren weten. De mensen speculeren over het mogelijke resultaat, sommigen vragen zich af hoe veilig hun nieuw verworven vrijheid zal zijn, anderen vragen zich af of de winnaars zich hun verkiezingsbeloften voor socio-economische verbeteringen in hun gebied zullen herinneren.

Veel vrouwen maken zich zorgen dat ze hun gelijke status met mannen zullen verliezen, en voelen zich gemarginaliseerd door de politieke partijen. Hun voornaamste kandidaten zijn immers mannen, en breken zo de belofte om de politieke participatie van vrouwen te waarborgen.

Amnesty International probeerde de belofte te verkrijgen van de politieke partijen om de mensenrechten te respecteren, maar slechts ongeveer één derde van de meer dan 100 partijen ondertekenden die belofte.

Is er na Ben Ali genoeg gebeurd ?

begin van de verkiezingscampagne
Tunis, 29 september, 2011
©Hamideddine Bouali/Demotix
In Kasserine,een kleine stad in een arme, lang verwaarloosde landelijke regio ongeveer 300 km ten zuidwesten van de hoofdstad, sprak ik een aantal mensen. De meesten waren slachtoffers van politiegeweld tijdens de protesten van afgelopen januari. Velen van hen zijn teleurgesteld en boos over het gebrek aan vooruitgang. Tot nu toe is er op gerechtelijk vlak niets gebeurd, schadevergoeding blijft uit, en ze hebben nog altijd niet de nodige medische zorgen gekregen. Ik heb dezelfde bezorgdheid gehoord van anderen, jong en oud, ook vanuit meer bevoorrechte hoek.

Terwijl reeds een aantal belangrijke stappen inzake hervormingen gezet zijn door de tussentijdse autoriteiten, blijven er nog vele uitdagingen in het vooruitzicht.

Politieke gevangenen en gewetensgevangenen die vóór de opstand vastzaten, werden vrijgelaten. Maatschappelijke organisaties, media en politieke partijen hebben toestemming gekregen om zich te laten registreren en vrij te handelen. Internationale mensenrechtenverdragen zijn geratificeerd en een aantal wetten werden aangepast, met name de repressieve wet op de persvrijheid. Nieuwe wettelijke bepalingen verhogen de straf op foltering, en een specifiek voorbehoud bij de Conventie over de Eliminatie van Alle Vormen van Discriminatie tegen Vrouwen (CEDAW) is ingetrokken.

De autoriteiten hebben ook de ontmanteling van het Department voor Staatsveiligheid aangekondigd. Dit departement was tientallen jaren verantwoordelijk voor grove mensenrechtenschendingen. Het is echter niet duidelijk wat dit betekent – het is immers mogelijk dat de leden gewoon zijn geïntegreerd in andere veiligheidstroepen.

Straffeloosheid blijft een belangrijk punt van bezorgdheid. Vele misbruiken die aanleiding gaven tot de opstanden in december en januari moeten nog worden aangepakt. Buiten enkele zeldzame uitzonderingen, zijn tot op heden nog geen misbruiken onderzocht, en tot nu toe is niemand berecht. In feite zijn de personen die het bevel gaven tot of overgingen tot grove mensenrechtenschendingen bij de opstand of in de jaren daarvoor, nog steeds in functie.

Als het beleid geen verandering brengt, verandert de bevolking het beleid

De winnaars van de verkiezingen voor een Nationale Grondwetgevende Vergadering zullen een nieuwe grondwet moeten schrijven en wetgevende verkiezingen voorbereiden. De tijdelijke regering die in de komende dagen of weken wordt gevormd, zal concrete hervormingen moeten uitwerken die echt een verschil in het leven van de mensen zal maken. Nu ze zich klaarmaken voor politieke onderhandelingen die onvermijdelijk zullen plaatsvinden voor de vorming van een regering, zou de politiek er goed aan doen om de lessen van de opstand te onthouden: als de overheid geen verandering brengt, kunnen mensen de overheid veranderen.

Donatella Rovera
______________.

Noot : Deze post verscheen op Livewire op de vooravond van de verkiezingen op 23 oktober 2011. Ondertussen zijn de resultaten bekend. Voor een uitvoerig overzicht van de uitslagen kan je terecht op Wikipedia :  (Engelstalig) Tunisian Constituent Assembly election, 2011 of (Franstalig) Assemblée constituante tunisienne de 2011

 

 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten